Güneşi takip eden güneş paneli diğer adıyla solar tracker, güneşin hareket açısına göre gün boyu konumlanarak maksimum ışık almak için tercih edilen bir sistemdir. Standart güneş panelleri dışında bu sistemler sayesinde daha çok enerji elde edilirken bu panellerin asıl görevi, gün içinde uygun açıda ışık yakalamaktır. Ticari ve endüstriyel enerji uygulamaları başta olmak üzere güneş enerjisi santrallerinde kullanılan bu paneller günlük takibin yanı sıra mevsimsel olarak da güneş ışınlarını takip etmektedir.

Tek eksenli ve çift eksenli olarak tercih edilebilen solar tracker uzun vadede birçok avantaj sağlamaktadır. Tek eksenli takip sistemleri doğu – batı yönünde hareket eder. Sadece yatay hareketleri takip ederek maksimum verim elde etmeye çalışır. Uygun maliyetlidir. Çift eksenli takip sistemleri ise kuzey – güney ve doğu – batı yönünde hareket eder. Yani hem dikey hem de yatay sistemlerdir. En çok tercih edilen uygulamalar arasında yer alırken yıl boyunca güneşin değişen açısını da takip etmektedir.

Güneşi Takip Eden Panellerin Avantajları

Solar tracker pek çok açıdan kullanıcılarına avantaj sağlar. İlk olarak büyük ve küçük ölçekli projelerde kullanılabilen bu sistemler şebeke dışı bölgeler ve tarım alanlarında da tercih edilir. Kendi enerjisini üretmek isteyen herkesin şebekeden bağımsız kullanabileceği güne takip paneli, kırsal ve tarım alanlarının vazgeçilmezi haline gelmiştir. Ayrıca alanda verimliliği artırmak isteyen küçük çaplı projelerde çift eksenli olarak tercih edilen bu uygulama, yüksek enerji üretimi sağlamak adına ticari projelerde de kullanılır.

Güneş takip panelleri sabit panellere göre daha fazla enerji verimi sağlar. Sabit panellerde ortalama verim elde edilirken bu sistemlerde %45 verim söz konusudur. Bakım ihtiyacı orta düzeyde olan solar tracker için alan verimliliği çok daha yüksektir. Maliyeti başlangıçta yüksek olsa da uzun vadede getirisi fazladır. Güneş enerjisi endüstrisinde yaşanan gelişmeler ile sürekli güncellenmeye devam eden bu panellerde verimlilik artırıcı algoritmalar kullanılabilir. Ayrıca yazılım optimizasyonları sayesinde daha düşük maliyetli tercih edilebilir. Yeni nesil sistemler artık hava durumuna göre kendini ayarlayarak olumsuz koşullarda koruma moduma otomatik geçebilmektedir. Güneşi takip eden panellerin avantajları aşağıda sıralanmaya devam edilmektedir.

• Mevsimsel Uyum Avantajı: Yıl boyunca sürekli değişen güneş açılarına göre hareket eden çift eksenli sistemlerde yaz ve kış aylarında en yüksek verime ulaşılabilir.
• Alan Avantajı: Bu sistemler aynı alana daha yüksek enerji kapasitesi iletebilir. Yani sınırlı alanlara sahip olan projelerde alanı verimli olarak kullanmak isteyenler güneş takip sistemi tercih edebilir.
• Yüksek Performans: Güneş enerjisi takip paneli, güneşe dik açıyla yerleştirilir. Bu sayede enerji üretiminde optimizasyon sağlanır. Güneş ışınlarının düşük geldiği akşam ve sabah vakitlerinde solar tracker sayesinde enerji üretimi devam eder.
• Verimlilik: Bu sistemlerin verimliliği yüksektir. Yüzey alanı sayesinde gün boyunca ışık almaya devam ettiği için %30 ile %45 arasında fazla üretim sağlanır.
• Tek Eksenli Sistemler: Bu sistemler sabit panellere göre %10 ile %30 oranında daha fazla verim sağlar. Çift eksenli panellere göre düşük maliyetlidir. Ayrıca hareketli parça sayısı azdır ve bu sayede bakım ihtiyacı düşüktür.
• Çift Eksenli Sistemler: Güneşi tam olarak izleme avantajı sunar. Güneş açılarındaki tüm değişikliklere uyumludur ve sene boyunca verimlilik yüksektir. Ek olarak küçük alanlarda maksimum verimliliğe ulaşılabilir.

Bu sistemlerde hareketli parçalar bulunur. Haliyle daha sık bakım yapılmalıdır. Sensörler, dişliler ve motorların aşınmaması için düzenli bakım uygulanarak uzun vadede kullanımı sağlanabilir. Aşırı hava koşullarına karşı kendini koruyabilen solar tracker kurulumunun karmaşık olduğu unutulmamalıdır. Ancak elde edilen verim standart panellere göre çok daha yüksektir.

Güneş Panelleri Güneşi Nasıl Takip Eder?

Güneş takip sistemi yani solar tracker, elektronik ve mekanik sistemler sayesinde güneşi takip etmektedir. Gün boyunca güneşin hareketleri bu sistemler üzerinden izlenir ve panel açısı bu hareketlere göre otomatik ayarlanır. Kontrol üniteleri, motorlar ve sensörler sayesinde gerçekleşen takip işleminin detayları aşağıda paylaşılmıştır.

• Sensör Takibi: Solar tracker sistemlerinde ışık algılayıcı sistemler yer almaktadır. Ayrıca fotodiyotlar bulunabilir. Güneş ışığının yoğunluğu ve yönü bunlar sayesinde algılanır. Işığın yoğunluğu ve konumu değiştikçe sensörler tarafından tespit yapılır. Açı hesaplandıktan sonra panelin doğru yere dönmesi sağlanır.
• Motor ve Mekanizmalar: Sensörden gelen bilgiler hem motor hem de mekanik sistemlere gönderilir. Motorlar, panelin doğru açıya göre hareket etmesini sağlamaktadır. Tek eksenli sistemlerde yatay hareket, çift eksenli sistemlerde ise hem yatay hem dikey hareket söz konusudur.
• Kontrol Ünitesi: Kontrol ünitesi, solar tracker sisteminin beyni olarak bilinir. Burada sensörlerden gelen veriler işlenir ve motorların hareket yönü ve zamanı belirlenir. Otomatik yapılan bu işlemlerin ardından güneşin pozisyonuna uygun olarak paneller hareket etmeye başlar. Sapma halinde ise düzeltmeler yapılır. Ek olarak olumsuz hava koşullarına karşı panelleri koruma düzenine geçirebilir.
• Hareket Takibi: Solar tracker, güneş panellerini doğudan batıya doğru hareket ettirir. Bu sayede güneş ışığını en yüksek düzeyde yakalamaya devam eder. Takip panel yüzeyi daima en uygun açıya konumlanmaktadır. Düşük açıda olsa bile panel doğrudan güneşe döner ve enerji üretimini sürdürür. Günlük hareket dışında mevsimsel hareket takibi de yapılmaktadır. Yaz aylarında güneş yüksek açıda, kış aylarında ise alçak açıda hareket etmektedir. Mevsimsel hareket takibi için çift eksenli solar tracker kullanılabilir.
• Koruma Modu: Bu sistemlerde özel koruma modu yer almaktadır. Fırtınalı ya da rüzgarlı günlerde panellerin zarar görmesi engellenir. Koruma sensörleri bu tür durumları algıladığında kontrol ünitesi üzerinden panelleri yatay duruma getirir. Aynı durum buzlanma ya da kar gibi hava olaylarında da geçerlidir.

Bu özellikleri sayesinde sabit panellere göre daha verimli çalışan takip sistemli paneller, güneşin konumuna göre kendini optimize eder. Büyük ölçekli projelerde tercih edildiğinde enerji üretimi %45 oranına kadar yükselebilir.

Önerilen İçerik: Güneş Takip Sistemi - Hakkında Daha Fazla Bilgi Edinin

Güneşi Takip Eden Paneller Arıza Yapar mı?

Güneşi takip eden paneller bazen arıza yapabilir. Çünkü bu sistemler elektronik bileşenlere sahiptir. Hareketli parçalar da kullanıldığı için farklı sorunlar gözlemlenebilir. Doğru bakım sürecinden geçirildiğinde ise uzun vadeli kullanım söz konusu olacaktır. Aşağıda güneş takip sistemlerinde en çok görülen arızalar ve çözüm önerileri paylaşılmıştır.

• Kurulum Hataları ve Yanlış Montajlama: Bu sistemlerin hatalı kurulumu, sistemin uzun vadede arızalanmasına sebep olacaktır. Haliyle profesyonel firmalardan destek alınması gerekir. Özellikle de sensörün arızalanması, panelin yanlış hizalanmasını beraberinde getirir. Doğru bir montaj ve uzman desteği ile sorunsuz kurulum yapılmalıdır.
• Bağlantı Sorunları: Gevşek bağlantılar, elektrik akışını kesebilir. Ayrıca kablo aşınmaları da sistemin doğru çalışmasını engelleyebilir. Bu yüzden özellikle de açık alanda yer alan kabloların çevresel faktörlerden etkilenmemesi önemlidir.
• Kalibrasyon Problemleri: Bir süre sonra motor ve sensörler kalibrasyon dışına çıkabilir. Bu durum panellerin yanlış yönlendirilmesine neden olur. Kalibrasyon problemi yaşamamak için sistemin doğru açıdan çalıştığına emin olmak gerekir. Ayrıca erken sorun tespitleri, uzun vadede yüksek performansın korunması anlamına gelir.
• Enerji Kaynağı Sorunları: Kontrol üniteleri ve motorun sorunsuz çalışması için elektrik enerjisi gerekir. Enerji kaynağında yaşanabilecek bir kesintide takip sistemi tamamen durabilir. Bu yüzden sistemin kendini yedekleyebilecek bir batarya ile desteklenmesi önemlidir. Ayrıca güvenilir bir enerji kaynağı mutlaka sağlanmalıdır.
• Çevresel Faktörlerden Kaynaklanan Problemler: Daha çok açık hava koşullarında çalışan solar tracker, dolu, kar, fırtına ve yağmur gibi olaylardan etkilenebilir. Fiziksel hasara yol açabilen bu durumları engellemek adına dayanıklı malzemeler tercih edilmelidir.
• Sensör Sorunları: En önemli bileşenlerden olan sensörün su birikintisi, toz ya da kirlerden dolayı hatalı veri sunabileceği unutulmamalıdır. Bu yüzden düzenli temizlik ve bakım yapılmalıdır.

Düzenli bakım, temizlik, yedek parça stoku ve kalibrasyon gibi faktörlere dikkat ederek güneş takip sistemlerini uzun vadede yüksek performans ile kullanabilirsiniz. Aşınan parçaların değişimi, sensör ve panel yüzeylerinin temiz tutulması, otomatik koruma modunun devrede olması, bu sistemler için dikkat edilmesi gereken faktörlerdir.